Entrepreneurship

Бизнес эрхлэгч, судлаач, сонирхогч хүмүүст бизнесийн боловсрол олгох, мөн тэднийг бизнесээ амжилттай хөгжлүүлэхэд туслах гэж зорилгоо тодорхойлсон  Business 2 Business гэж санаа нь тун зөв, цаг үеэ олсон нэвтрүүлэг байна.  Ярилцаж буй сэдэв, салбарууд нь, орж буй зарим хүмүүс нь сонирхол татна. Гэвч хөтлөгч нь заримдаа ярилцлагаа сэтгэлд хүртэл хөтөлж явахгүй юмаа. Миний сонирхож явдаг, Монголын хөгжлийн талаарх эссэндээ бичсэн entrepreneurship-ийн талаар USI сургуулийн захирал Буянцогтоо гуайтай ярилцсан доорх дугаарт лав entrepreneur гэсэн нэр томъёог нэлээн удаан тайлбарлуулав. Уг нь нэвтрүүлгийн өмнө энэ тухай судлаад зочноос зөв оновчтой асуулт асуух замаар, хэлүүштэй чухал зүйл орхигдуулбал тэрийг нь сануулан дэмжих маягаар яриаг залвал... Товчхон хэлэхэд асуух асуулт, тодруулах зүйлээ ярилцлагын өмнө сайн бэлдэж, цэгцтэй ярих хэрэгтэй санагдав. За энэ бяцхан шүүмж ч яахав, гол зүйлдээ ороход:

Энэ ярилцлагыг үзээд entrepreneurship-ийн талаарх ойлголт маань сайхан цэгцтэй болов.


Мөн манай захирлын салбарынхаа  (Монголын үл хөдлөх хөрөнгийн зах зээл) талаар ярьсан нэг дугаар бийг далимд сонирхуулъя:

Goodbye NBA, Hello China

Миний үеийнхэнд хамгийн хүртээмжтэй байсан спорт нь сагс л байлаа (одоо ч байгаа). Тиймдээ ч бидний нэлээд хувь нь сагс үздэг, тоглодог, НБА (NBA) хэмээх хар арьстнууд голлосон дэлхий хамгийн шилдэг лигийн тоглогчдыг бид бишрэн ярьдаг билээ. Тэгвэл миний шүтдэг сагсчин Трэйси МкГрэйди (Т-Мак) НБА-гийн өмсгөлөө тайлж Хятадад тоглох болжээ. Нэг үе лигийн хамгийн шилдэг   авъяаслаг тоглогчдын нэг гэгдэж байсан түүний кареерийг бэртэл гэмтэл баллаж орхисон сон. Сүүлийн хэдэн улирал бэртэлтэйгээ тэмцэн нэлээн олон баг дамжсаны эцэст ийнхүү арга буюу өрсөлдөөн ихт энэ лигийг орхиж байна. 7 удаагийн бүх одод, 2 удаагийн лигийн тэргүүн оноо авагч түүний үдэлтийн захиа сэтгэл эрхгүй хөдөлгөсөн тул блогтоо хадгалахаар шийдэв. Сайхан захиа бичнэ гэдэг бас урлаг шүү.
----------------------------------------------------------------------------

Goodbye NBA, Hello China

There are times in life that a new road presents itself and it appears this time has come for me now. I am so proud of what I have accomplished these past 15 years playing in the NBA. It was a dream entering the league as I just turned 18 years old. I worked hard and poured my heart and soul into this game. I consider myself a student of the game as I have watched, studied and played with and against the best players in the world. The NBA was my University and I learned so much. The gratitude I feel is really immeasurable. I have experienced the best moments a player can experience and have had some dark ones too. Both equally important in helping shape me into the man I am today.

As I leave the league for now, there have been so many profound people who inspired me along my way. I have to say thank you for guiding me and having an enormous influence on the way I played basketball. Isaiah Thomas, Rich Devos, Leslie Alexander and John Gabriel, you believed in me and I thank you. Jeff Van Gundy, you exemplified the brilliance of what a great coach is. Steven A. Smith, you gave us players a voice and for that I thank you. Doug Christy, Charles Oakley, Dee Brown, Mugsy Bogues, Antonio Davis, Dell Curry, Kevin Willis, you all showed a young kid from Auburndale Florida how to be a better player. Kobe, you made me work harder and it was an honor to play against you. And Yao, we shared an experience together that will always be with me, thank you. Sonny & Pam Vaccarro showed me how there is loyalty and genuine friendship in this business. Arn Tellem and Tim Hoy, 15 years and you are still my agents. Thank you for guiding me throughout my career. When all is said and done, there is so many that made an impact on my life. I am one blessed man to have the love and never ending support of my wife CleRenda and the best 4 kids a man can ask for. But most important, I give glory and thanks to God. It is thru Him that I have been so blessed and I am forever thankful.

As I enter this next chapter, I am excited to play for Qingdao Eagles in China. I have been to China several times in the last few years and I love the people and the country. It will be an honor to play for them. Thank you to every fan that has followed me and believed in me. Injuries and all, I wouldn’t have changed a thing. I am proud of the mark I left on this game and am grateful to have been a part this league. It was a dream to play in front of all of you, each night, in every stadium. Thank you.

Tmac

Нэмэлт: One of best performances of this game by T-Mac. 13 points in 35 sec for the win.

Book review: Outliers or The Story of Success

Юм уншиж явахад энд тэнд нэлээн тааралддаг, New Yorker сэтгүүлийн сэтгүүлч Malcolm Gladwell-ын 2008 онд бичсэн, тухай үедээ нэлээн сенсааци тарьж байсан дээрх номыг уншлаа.

Зохиогч номын эхэнд ямар ч мундаг, авъяастай хүн байлаа ч хэзээ ч ганцаараа, бор зүрхээрээ амжилтад хүрдэггүй юм хэмээн бүтээлийнхээ гол санааг өгүүлж, үүнийгээ батлахаар цааш маш олон сонирхолтой жишээ, судалгаа дэвшүүлэн бичжээ.

Өөрөөр хэлбэл, аливаа ажил салбарт өндөр амжилт үзүүлнэ гэдэг хувь хүний өөрийнх авъяас, зан чанараас гадна төрж өссөн орчин нөхцөл (one's family, birthplace, even birthdate, and cultural legacy), аз эз (given opportunities) их нөлөөтэй байдаг,  амжилтын цаана эдгээр хүчин зүйлийг холбосон тодорхой логик байдаг юм шүү, тиймээс тэрхүү логикыг харгалзаж үзсэний дүнд хүн ирээдүйгээ ямар нэг хэмжээгээр таамаглах,  нөөц бололцоогоо дээд зэргээр гаргах боломжтой гэдгийг үзүүлэхийг зорьжээ. Ном Opportunity, Legacy гэсэн 2 бүлэгтэй.

-Битлз, Билл Гэйтс нар яагаад бусдаасаа "тасарсан" бэ? -Азиуд яагаад математикт гаргуун байдаг вэ? -Дэлхийн хамгийн өндөр IQ-тэй хүн яагаад кареергүй болсон бэ? ....

Битлз амжилтад хүрэх гал эрмэлзэлтэй (passion), авъяастай (talent) байсан. Тэд ахлах сургуулийн хамтлаг байхдаа Хамбург хотын клубт цэвэр тохиолдлоор уригдсан  (opportunity) нь тэдний ирээдүйн замыг засчээ. Тэд тэнд маш удаан хугацаанд хамтдаа тоглон өөрсдөдөө итгэлтэй болж, АНУ-д газардахад аль хэдийнэ 10000 цагийг (тус номонд гардаг аливаа ажил, мэргэжилд дээд зэргээр мэргэшихэд 10000 цаг зарцуулсан байх ёстой гэсэн дүрэм - hard work) зарцуулаад байжээ. Харин Билл Гэйтс чинээлэгдүү айлд төрсний ачаар 1968 онд 13-хан настай байхдаа сургууль дээрээ тухайн үед маш ховор компьютер дээр ажиллах боломжтой болсон байдаг. Гал эрмэлзэлтэй, авъяастай байсан Б.Гэйтс энэхүү алтан боломжийг алдсангүй, улмаар маш их цагийг дуртай зүйлдээ зарцуулан амжилтад хүрчээ. Азиудын хувьд будаа тариалдаг эртний уламжлал нь энэ хүмүүсийг айхавтар ажилч хичээнгүй, тэвчээртэй болгосон болохоор тэд махруу зан шаарддаг математикийн ухаанд илүү сайн байдаг ажээ. Харин дэлхийн хамгийн өндөр IQ-тэй хүн ядуухан айлд төржээ. Ийм айлын эцэг эх хүүхдээ хүмүүстэй хэрхэн харьцахыг зааж өгөхдөө нөгөө зиндааны эцэг эхчүүдээс хавьгүй тааруу байдаг байна. Энэ бол түүний "зэвэрсэн"-ий учир юм.

Дээр "Монгол тулгатын 100 эрхэм" нэвтгүүлгээр МCS-ийн Оджаргал захирлын ярьж байгааг сонсоход би их азтай хүн гэж байсныг санаж байна. Тэрээр бага байхдаа ах дүү 5-уулаа аав ээжээсээ өнчирсөн юм билээ. Тэр мэдээж бизнесийн мэдрэмжтэй (talent), гал эрмэлзэлтэй (passion), хөдөлмөрч (hardwork) байсан байж таарна. Гэхдээ Монголын №1 бизнесмен болоход төрж өссөн орчин нөхцөл хийгээд аз (opportunity) зайлшгүй нөлөөлөө болов уу. Өвгөнтийн архичид ч гэсэн дээ буруу цаг үед төрсөндөө л дэндүү арчаагаа алдаа биз. 20 жилийн дараа төрчихсөн бол шилжилтийн тэр ширүүн үед биш өдийд, архины татвар нэмэгдсэн энэ үед арай гайгүй зэрэгтэй гудраад явж байх байж дээ.

Та амжилт үзүүлэхэд бидний орчин нөхцөл, аз эз нөлөөлөх нь мэдээж ойлгомжтой зүйл байна шүү дээ гэж бодож магадгүй. Миний хувьд лав тэгтлээ эргэцүүлж боддоггүй байж. Тэгээд эдгээр зүйлсийг өөртөө ч тэр, улс орондоо ч хамаатуулан бодлоо. Би, бид ямар хүмүүс байсан бэ? Хуучнаасаа юу өвлөв? Одоо ямар байна? зэрэгт дорвитойхон, бэлэн хариулттай явж байх ёстой гэж санав. Тэгвэл -Ирээдүйд ямар болох ёстой вэ? гэдэгт хариулахад илүү дөхөм болох нь ойлгомжтой.

Хөгжлийн талаарх бодол

Миний бие саяхан Зориг сангийн Young leadership program хэмээх 22-25 насны ажлын талбарт гараад удаагүй залуусыг хөгжүүлэх, нийгмийн хөгжилд татан оруулах зорилготой хөтөлбөрт материалаа өгсөн юм. Шалгаруулалтын эссэ нь "Монголын хөгжлийн өнөөгийн чиг хандлага зөв үү, буруу юу? " гарчигтай байсан бөгөөд өргөн хүрээтэй энэ сэдвээр зарим нэг санал дэвшүүлснээ энд толилуулъя: 
-------------------------------------------------------------------------


(Part 2)

Монгол Улсын хөгжлийн чиг хандлага ямар байх ёстой вэ?

Улс нийгэмд маань дээр дурдсан шиг тулгамдсан асуудал цөөнгүй байвч өөдрөг залуу хүний хувьд илүү сайхан ирээдүй өмнө минь дурайж байна гэдэгт, улс орон маань цагаас цагт урагшилж яваа гэдэгт би эргэлзээгүй итгэдэг. Чухамхүү хөгжлийн энэ хурдыг улам түргэтгэх юмсан, залуу халуун насандаа хөгжингүй оронд амьдрах сан гэж хүснэ. Тиймдээ ч үүний тулд би хийх ёстой вэ гэж өөрөөсөө асууж, эхлээд “биеэ засъя, биеэ засаад гэрээ засъя, гэрээ засаад нийгмээ засъя” хэмээн өөрийгөө хөгжүүлэх чин хүсэлтэй залуучуудыг хамруулах тус хөтөлбөрт багтахыг туйлаас хүссэн билээ.

Миний бие эх орноо хөгжүүлэхийг хүсэгчдийн адил бусад улсын өндөр хөгжилд хүрсэн түүх, арга замыг сонирхон уншиж, чих тавьж явдаг бөгөөд үүнтэй холбоотойгоор 2011 онд АНУ-ыг үндэслэгч эцгүүдийн нэг Бэнжамин Франклины намтрыг (The autobiography of Benjamin Franklin) эх хэл рүүгээ орчуулан хэвлүүлсэн юм. Эдгээр туршлага болоод үзэл бодолдоо үндэслэн би дараах зүйлсийг манай улс хөгжлийн бодлогодоо тусгах, онцлох хэрэгтэй гэж үздэг:

НИЙГЭМЖИЛТ КАПИТАЛ (Social capital) ба ЖИНХЭНЭ ЛИДЕРҮҮД (True leaders): Манай улс үндсэн хуулиндаа “хүмүүнлэг, иргэний, ардчилсан нийгмийг цогцлоон байгуулна” гэж заасан хэдий ч шилжилтийн нийгмийн өнгөрөгч жилүүдэд хуулийн цоорхой ашигладаг, хэнэггүй завшиж чаддаг нь хождог, ёс суртахууны үнэлэмж ихээхэн уналтад орсноос хүнийг хэмжих зүй ёсны үнэт зүйлс хөсөр хаягдаад байв. Тэгвэл эдүгээ шинэ нийгмийн маань үндсэн элементүүд, хууль эрхзүйн орчин, институтууд нэг үеэ бодвол бэхжих хандлагатай болжээ. Цаашид манай орон жам ёсныхоо хөгжлийн дагуу нийгэмд хэрэгтэй хүмүүсийг, тийм үнэт зүйлийг шаардаж эхэлнэ. Иймийн учир зөв сэтгэлийг эрхэмлэгч, уйгагүй хөдөлмөрч, нийгмийн харилцаан дах зөв үнэлэмжийг дээдлэгч шинэ үеийнхэн нэгдэн нягтарч, түрэн орж ирэх зайлшгүй хэрэгтэй байна. 

Иргэний нийгэм гэдэг иргэд нь нийтээр даган мөрдөх итгэл үнэмшилтэй, ёс суртахуунтай байхын сацуу нийгмийн зохицуулалтад сайн дурын үндсэн дээр өргөнөөр оролцдог байж цогцолдог гэдэг. “Бэнжамин Франклин: Миний намтар” номонд Америкын колониуд албан ёсоор тусгаар тогтнолоо зарлахаас өмнө иргэд нь хэрхэн хоорондоо нэгдэн нягтарч, мэргэжлийн клуб, хандивын сургууль, буяны эмнэлэг зэрэг сайн дурын байгууллагуудыг олноор байгуулан нийгмээ байгуулж байсан тухай гардаг. Ингэж хүмүүс хоорондоо ИТГЭЛЦЭН (trust) хамтрах ЁС ГОРИМ (norms) тогтоон ДЭМТ ХАРИЛЦАА (networks) үүсгэсний дүнд НИЙГЭМЖИЛТ КАПИТАЛ (social capital) хэмээх хөгжлийг хангагч хүчин зүйл хуралдан бий болдог гэж Харвардын их сургуулийн эрдэмтэн Р.Д. Патнам үзсэн байдаг юм билээ. 

Тэгвэл энэ шинэ үеийнхнийг хүчээ нэгтгэхэд тэднийг түүчээлэн удирдах алсын хараатай, үүрэг хариуцлагаа ухамсарласан лидерүүд (элитүүд) зайлшгүй хэрэгтэй. Манай өнөөгийн нийгэмд өндөр мэдлэг чадвартай, бусдадаа үлгэрлэдэг, хэлсэндээ хүрдэг, хүрдэггүй юмаа гэхэд хариуцлагаа хүлээдэг, ёс суртахуунтай, тийм лидерүүд маш их үгүйлэгдэж байна. Монгол улс маань хөгжье гэвэл ийм лидерүүдийг хурдан бэлтгэх, бэлтгэгдсэн нэгийг нь байх ёстой газар нь саадгүй авчрах ёстой бөгөөд чухамхүү тэд л эргээд бусдыгаа үлгэрлэн дагуулж, соёлжин гэгээрүүлж, хамтдаа хөгжингүй нийгмийг бүтээж чадна.

ЭНТРЕПРЕНЕРШИП (Entrepreneurship): Энтрепренершип хэмээх монголчуудад тийм ч танил бус энэ ойлголт нь сүүлийн үед эдийн засгийн өсөлтөд ихээхэн хувь нэмэр оруулдаг тухай хөгжингүй орнуудын жишээн дээр яригдах боллоо. Аливаа инновацийг шинэ санаа санаачлага, бизнесийн авхаалж самбаа, санхүүгийн хөрөнгө нөөц гарган эдийн засгийн бараа бүтээгдэхүүн болгон хувиргадаг хүнийг энтрепренер гэдэг. Ихэвчлэн бизнес дээр яригддаг байсан тус ухагдахууныг сүүлийн үед нийгмийн энтрепреншип (social entrepreneurship), улс төрийн энтрепренершип (political entrepreneurship) хэмээн өргөн хүрээтэй хэрэглэдэг болж байна. Энтрепренер хүмүүс бүтээгч шинж чанартай бөгөөд өрсөлдөх давуу талаа сайн хөгжүүлдэг, дасан зохицомтгой, зөв эрсдэл хийдэг, соргог шалмаг байж сайхан боломжийг алдахгүй байдаг онцлогуудтай. 

Бичил санхүүгийн анхдагч гэгддэг Бангладешийн банкир Мухаммад Юүнэс банкнаас зээл авахгүй чадамжгүй ч зээлээ эргэн төлөх магадлалтай энтрепренерүүдэд ямар ч барьцаагүй бичил зээл олгон ихээхэн нэрд гарч 2006 онд Нобелийн энхтайвны шагналыг хүртсэн билээ. Тэрээр “Хүн гэдэг төрөлхөөсөө энтрепренер байдаг. Бид агуйд байхаасаа л хоолоо олж, өөрсдийгөө тэжээн, ажлаар хангадаг байв. Гэвч соёл иргэншлийн нөлөөгөөр бид энтрепренер шинжээ алдан жирийн ажилчид болж, энтрепренерүүд гэдгээ мартсан юм...” хэмээн энтрепренер сэтгэлгээ хүмүүсийг, улс орныг хөгжүүлдэг болохыг онцолсон нь бий.

Тэгвэл монголчууд бид энтренершип сэтгэлгээгээ хөгжүүлэх вэ? Миний бодлоор, хүсэл байвал энтрепренершипийг дэмжих тийм хэцүү биш ээ. Сургууль төгссөн залуус маань хүнд суртлын үүр уурхай гэгддэг төрийн алба руу шургалах бус хувийн салбарт хүчээ сорин баялаг бүтээх, гэр бүлийнхэн нь үүнийг дэмжихээс эхэлнэ. Иргэд нь уул уурхай биднийг хөгжүүлэхгүй гэдгийг сэхээрч, энэ хоёр аварга хөршийн дунд бид эдийн засгаа хэрхэн эрүүлээр хөгжүүлэх вэ? гэж байнга санаж сэрж явахаас энэ процесс эхэлнэ. Саяхнаас манай зарим нэг дээд сургууль энэ чиглэлээр элсэлт авч эхэлж байгаа нь, зарим залуус өөрийгөө энтрепренер хэмээн нэрийдэж нийгэмд баялаг бүтээхээр тэмүүлж буй нь тун сайшаалтай хэрэг бөгөөд эдгээрийг дэмжээд өгвөл энтрепренершипийн хөгжилд ихээхэн тустай болов уу. 

Хүн ам цөөтэй, хүчирхэг хөршүүдтэй манай улс ижил төстэй Швейцарь, Сингапур зэрэг орнуудын жишгээр мэдлэг боловсролыг өрсөлдөх давуу талаа болгон хөгжүүлэх, УИХ-ын гишүүн асан Д.Энхбатын хэлдгээр Minegolia бус Mindgolia болох зайлшгүй шаардлагатай. Бүх иргэд нь дор хаяхад англи хэлээр чөлөөтэй ярьдаг, аливаа технологийн дэвшил, инновацийг хурдан шалмаг нэвтрүүлдэг байж гэмээнэ хөршүүдээсээ хамаарал багатай, өөрийн гэсэн хөгжлийн хөшүүрэгтэй болох юм.

A big advantage of studying abroad

Гадаадад сурахын давуу талууд олон. Гадаад хэлтэй болно, чанартай боловсрол эзэмшинэ (мэдээж чанартай сайн сургуульд ороод хичээлээ сайн хийсэн тохиолдолд), юм үзэж нүд тайлна, бие дааж сурна... улмаар энд дотоодын төгсөгчдөөс илүү үнэлэгдэх магадлалтай.

Үүнийг Монголд төгссөн залуус (би тэдний нэг) мэднэ. Тиймээс гадаадад боловсрол эзэмшсэн залуустай хөл нийлүүлэхийн тулд, хоцрохгүйн тулд тэдний олж авдаг давуу талуудыг нөхөх ёстой болно. Гадаад хэлээ сайн үзэх, энд олж буй боловсролоо улам гүнзгийрүүлэх, бие дааж судлах, биеэр үзэж чадахгүй ч ном уншиж нүд тайлах гэх мэт... Зарим залуусын хувьд өөрөө хичээвэл чадварын хувьд гадагшаа одсон үеийнхнээсээ хол дутахгүй биз, оролдлого сайтай бол давах ч тохиолдол байна байх. Гагцхүү МУИС-ын диплом, Киотогийн их сургуулийн дипломын хооронд хол ялгаа бийг сайн санах хэрэгтэй болов уу. Ерөөс өнөөгийн ажил мэргэжлийн ертөнцөд диплом credential гэдэг маш чухал болсныг өгүүлэх юун.

Гэвч Монголдоо оролдлого сайтай байхад, цаг гаргахад бас учир байнаа. Удахгүй АНУ-д мастер хийхээр явж буй нэг найз маань хэлж байна: “Энд ахуйн аар саар ажилтай дэндүү орооцолдох юмаа.” Би  хэллээ: “Нээрээ ч ёстой үнэн дээ, наадах чинь.” Тэгээд бодлоо: “Энэ ч яах аргагүй гадаадад сурахын нэг гол давуу тал шүү.”

Гэртээ байхад ахуйн, ар гэрийн ажлууд ямар барагдах биш. Тэхээр ид суралцах насныхаа гол ажлыг 100% prioritize хийж, төвлөрч чадахгүй болчихно.  Ямар гадны зочин биш дээ, ийм ажлуудаас заримдаа бултаж чадахгүй. Гээд бодохоор... эх орондоо суралцагч залуус бид үүнийг байнга санаж, үнэт цагаа аль болох хямгадаж байх хэрэгтэй болов уу.

Үнэлэмж

Твиттер, фэйсбүүк хэрэглэдэг "одууд" олширчээ. Ялангуяа улстөрчид. Болж байна! Ямар ажил хийж гийгүүлж байгаагаа бидний өмнө сайн дураар тайлагнах бөгөөд бусад ойр зуур яриа хөөрөө нь ямар хүн болохыг нь бага ч болов таниулах аж. Зөв, тактиктай хэрэглэж гэм сайн зэвсэг л дээ, яах аргагүй.

Гэтэл зарим нь яасан их хэрэглэдэг яасан сайхан завтай юм бэ? Мундаг мундаг завгүй л ажилтай хүмүүс байх шиг байдаг юм. Үгүй юм шигээ. Заримдаа есөн жорын шальдар бульдар юм бичсэнтэй нь дайралдах юм. Саяхан твиттерээр нэг агентлагийн даргаар тавигдсан нөхрийг мэргэжлийн бус, шал далий гар гэж бухимдсан хүмүүстэй хэд хэд таарав. Тэгсэн нөгөөдөх нь цаанаа "........-ны дарга болсоон хэхэ" гээд хэн нэгэнд хөөрч байх жишээтэй. Бас зарим нэг нь миний төд дэх дагагчаар тэр тодорлоо, тийм юмаар шагнана ч гэх шиг. Бас зарим нэгэнд нь гэмгүйхэн нэг мээсэж өгөх (заримдаа ч албаар өддөг л байх л даа) гэнгүүт, эсхүл саналаа хэлье гэтэл өөдөөс -өдөөд байна уу, сөдөөд байна уу гэх нь шахуу, сүртэй нь аргагүй хүлээж авах юмаа. Мань мэт нь яахав дээ юу ч гэж донгосож мэднэ, харин тэрийг "замын нохой хуцаж л байдаг, жингийн тэмээ явж л байдаг" гэгчээр "том" хүний  зангаар тоохгүй л байна биз дээ. Нэг жишээ хэлэхэд, сонгуулийн дараа ш дээ, тухайн үед сангийн дэд сайд байсан хүн ялагдчихаад баахан гомдол зарга хийж, фэйсбүүк дээр нь залуучууд янз бүрээр байр сууриа илэрхийлж байх үед "Олон долоон юм бичсэн нөхдүүдийг unfriend хийнэ..." (яг ингэж бичээгүй ч иймэрхүү утгатай байсан) мэтийн олон юм бичсэнд зарим залуусын адилаар тун их гайхаж билээ. 

Ингэж шальдар бульдартаад байвал таануудыг үнэлэх маний чинь үнэлэмж унаад л байх нь шүү, "одууд" минь ээ.


PS: Дээр хэлсэнчлэн, би твиттер хэрэглэдэг "том гарууд"-ыг сайшаадаг. Үүнийг би зөвхөн зохист хэмжээг нь хэтрүүлээд байгаа нөхдүүдэд хамаатуулсан болно.

A friend's comment on Baabar

 (Найз маань залуусын "хит" Баабарыг өөр өнцгөөс харж, хөгжлийн талаарх сэдэв хөнджээ. Элдэв хачиргүйгээр, санал нийлсэн үгүйгээ нэмэлгүйгээр зүгээр шэйрлэхийг хүсэв. )

Хөгжлийн янз бүрийн түвшинд, янз бүрийн үзэл санааг өөртөө агуулсан хүмүүс оршин байдаг. Баабарын хувьд тэдний л нэг. Барууны үзэл санааг өөртөө шингээсэн байдал талаас нь авч үзвэл Энэтхэгийн Нерутай төстэй. Харин дорно талыг барьж байсан хүн нь Ганди. Гэхдээ Гандигийн "тосгон бүрт ээрүүл" бодлого болон Неругийн "аж үйлдэржсэн Энэтхэг" орны аль оновчтой сонголт байсан талаар хэлж мэдэхгүй юм.

Тэгвэл Мейжигийн үеийн Фүкүзавагийн тухай юу хэлж болох вэ? Түүний зарчмууд ихээхэн онцлог шинж чанартай буюу цаг үеийн нөхцлөөс үл хамааран өөрчлөгдөх нь ховор үнэт зүйлсийн цогцын тухай асуудлыг хөндсөн байгаа.

Баабарын хувьд зарчим хөндөхөөсөө илүү цаг үеийн хөгийн зүйлс хөнддөг. Түүнчлэн хөндөж буй асуудалдаа хэзээ ч гүн гүнзгий нэвтэрч чадахгүй, барууны үзэл санааны зөвхөн өнгөн төдий зүйлсийг импортлоод байгаа юм.

Хөгжлийн асуудалд бид ямар хандлагаар хандахаа одоо шийдвэрлэх, үзэл санаатай болох цаг үе ирсэн байх. Гэтэл үндэсний хэмжээнд бидний хөгжил юу байх вэ? Монгол маягийн нийгмийн хөгжлийн филисофи, хүний хөгжлийн, иргэншлийн үзэл санааг төлөвшүүлж чадах лут "сэхээтэн" бидний дунд алга байна.

Эртний Грек, Ромд Сократ, Аристотел, Платон, дундад зуунд Фома, түүнээс арай хожуу Монтень, их гэгээрлийн үед Локк, Вольтер нар Европт, Хятадад Күнз, Лаоз, Энэтхэг Готама, Нагаржунай нар байсан бол Монголд хэн байв? Чингис хаан уу, Модунь уу гэдэг асуудал ихээхэн бүрхэг болж байгаа. Уг нь 1911 онд Жавзандамба, Намнансүрэн, Ханддорж, Цэрэнчимэд нар байсан боловч бүгд учир битүүлгээр нас барсан, цаашлаад 1920-оод оны үеэр Данзан, Бодоо тэргүүтнүүдийн үзэл санаа төлөвшсөн шинжтэй байсан ч Комминтернд нухуулсан, цаашлаад Ши.Аюуш, Буяннэмэх, Нацагдорж, Ядамсүрэн зэрэг сэхээтнүүдээ мөн л Оросын нөлөөтэйгээр нухуулсан зэргээс үүдэн Монгол яаж хөгжих ёстой, Монгол маягийн иргэншлийн тухай асуудал ор тас орхигджээ. 1924-90 оныг хүртэл социализмыг хүчээр импортлосон нь үнэндээ манайд таарч тохирсон эсэх нь тодорхойгүй. Гэхдээ Ц.Дамдинсүрэн, Б.Ринчен тэргүүтэй цөөн хэдэн хүмүүс энэ онцлогийг хамгаалах гэж идэвхийлэн зүтгэсэн нь хаанаа ч хүрэхгүй байсан аж.

1990 оноос хойш манай нийгмийн хөгжлийг хэн тодорхойлж байв? Эндээс хамаг эргэлзээ балаг эхэлж байгаа юм? Улс төрчид нийгмийн хөгжилрүү орох нь угаас инээдтэй зүйл. Уг нь улс төрөөс ангид сэтгэлгээний танк ажиллаж байж улс төрийг хязгаарлах ёстой байдаг. Гэтэл 90 оны сэтгэлгээний танкууд нь улс төрлүү ороод эвдэрснээс болж Монгол маягийн хөгжлийн асуудал мартагдсан аж.

Одоо бидэнд хэн үлдэв? Баабар, Арго, Бат-Отгон тэргүүтэй замбараа нь олдохоо больсон цуглуулга үлдсэн байна. Сүүлийн үед арай цэгцлэх гэж цэвэр гүн, ухаан сэтгэлгээний аргаар дөхөх гэж оролдож байгаа Г.Аюурзана л байх шив. Тэгвэл одоогийн манай 2 дах давалгаа хэрхэн орж ирэх, Америкжсан, баруунжсан үзэл санаа цутгаж байна. Үүнийг Дорнын болон Монголтойгоо оновчтой синтезэлж чадах хүн харин хэд байх бол?

The photo of the day

Ерөнхийлөгчийн зарлигийн дагуу болж буй "Үндэсний номын баяр"-аар ороод том олзтой буцав.

Ихэд хүндэлж явдаг Д.Урианхай гуайн гарын үсгийг номон дээрээ авч, цуг патиараа татуулж амжив:

A tale on editing

"Тусгаар тогтнолын тунхаг бичиг"-ийг Томас Жефферсон 33-хан настайдаа зохиосон билээ. Тус бичгийн эхийг гаргах комисст Бэн Франклин, Жон Адамс нарын 5 хүн багтсан ч колониудыг нэгтгэх саналыг анх гаргасан Виржиниа мужийн төлөөлөгч Т.Жефферсон гол ачааг үүрчээ. Тэрээр эхийг гаргамагцаа Жон Адамс-д илгээн саналыг нь аваад Франклинд хүргүүлсэн бөгөөд үзэл бодол нийлдэг цаадах нь цөөн засвар хийж, цааш Конгрессоор хэлэлцүүлэхээр болжээ. Гэтэл Конгресс Жефферсоны эхийг хянамгай хэлэлцэн нэлээд засвар хийж, бүр сүүлийн 5 параграфын талаас илүүг нь танаж орхижээ. Энэ явдал эхийг зохиогчид хүндхэн туссан нь мэдээж.

Жефферсон хожим нь "Би Др.Франклины дэргэд сууж байв. Эдгээр засварыг сайшаасангүйг минь тэр мэдэж байлаа" гэж дурссан нь бий. Тэр мөчид хөгшин Франклин залуу Жефферсонд бага залуу насныхаа нэгэн явдлыг ярьж өгч тайвшруулжээ. Түүнийг залуухан хэвлэгч байхад нэг найз нь гутлын бизнест хүч сорихоор шийдэж, дэлгүүртээ хаяг хадах болжээ. Энэ тухай Франклин:

Тэр малгайны зураг зураад дэргэд нь "Малгайчин Жон Томпсон малгай хийн бэлэн мөнгөөр худалдаж байна" гэж бичжээ. Гэсэн ч найзууддаа үзүүлж саналыг сонсохоор шийдэж. Эхний найз нь "малгай хийж байна гэж биччихсэн юм чинь малгайчин гэх үгээр юу хийнэ" гээд хасжээ. Дараах нөхөр нь "бас малгай хийж байна гэдгийг хасчих, тэртэй тэргүй худалдан авагчид малгайг хэн хийснийг сонирхохгүй шүү дээ" гэжээ. Гуравдах нь "бэлэн мөнгөөр гэдгийн хэрэг алга, авсан хүн мөнгөө төлөх нь ойлгомжтой" гэв. Ийнхүү хаяг "Жон Томпсон малгай зарж байна" гэж уншигдахаар болов. Гэтэл бас нэг найз нь "Малгай зарах аа? Ер нь чиний малгай зарах хүмүүст тийм л хамаатай байв гэж дээ" гээд бас хасуулчихав. Ингэснээр өнөөх бичиг ердөө л "Жон Томпсон" болж, малгайн зурагны дэргэд хадагджээ.

Зэрэглэл ахив

Аавын гэрийн амар тайвныг эвдээд би арав хорин жил эрхэлсний эцэст сая л нэг "туурга туусгарлаж", ажлын зүг ойртов оо. (3, 4 буудал газраас 5-хан минут алхаад орчих зайд)

Гадныхныг Монголд хөрөнгө оруулахад тусалдаг, үл хөдлөх хөрөнгийн зах зээлд 7 жил ажиллаж байгаа MAD -ийн захирал Кристофер Де Грубин "Миний хувьд, Улаанбаатарт люкс зэрэглэлд амьдарна гэдэг бол гэр ажил хоёр маань ойрхон байх гэж боддог" гэсэн байна лээ. Үүнийг бодон бодон, замын ачааллыг харан харан хөөрч л сууна даа.

Тамын тухай Ууртайбаатар өгүүлрүүн

Өвөл нь Утаанбаатар
Зун нь Усанбаатар
Зам нь Удаанбаатар
Зүс нь Шороонбаатар

Барилга нь Нурсанбаатар
Баталгаа нь Мурисанбаатар
Хаа сайгүй Ууртайбаатарууд
Харин дарга нь Улсын баатар

Энэ миний Улаанбаатар

...гэж сэтгүүлч блогч Адъяа аниа Улаанбаатарын тухай "чухам үнэнийг цөөн үгээр хэлж", "УБ-ын зам хэмээх там"-ын талаар загатнаад байсныг хэлийг минь шувт татвай..

Саяхан нэг найзын хамт 2 японтой Тэрэлж орохоор болсон юм. Бид хоёр нөгөө хоёрыг эхлээд Чингисийн хөшөө үзүүлье гээд давхичихлаа. Давхих ч гэж донсолгочихлоо доо. Намхан машиныхаа элгийг цохих тоолонд өнөө хоёр "Ая яа, ая яа" гэнэ. Жаахан яваад л хурдаа хасч хэд хэд дэвхэрч өгөөд эргээд нэг хаазламар аядсаар Цонжинболдог орсон ч, ер нь тэр Тэрэлж гэдэгт нь яаж хүрнэ дээ гэж бодсон уу, бас бороо ороод байсан нь нөлөөлж нөгөө хоёр маань буцъя гэвээ хөөрхий.

Тэр хоёр тэгээд ер нь манайхаас жаахан таагүй сэтгэгдэлтэй буцах шиг болсон. Бороотой өдөр өнгө гундуу байсан байх, Улаанбаатарыг маань "Хуучны Хятад"-архуу байна гэж гонсойтол хэлнэ лээ.

Ингэж нэг ичиж үхэхээ шахсан ч, ойрын үед хүмүүсийн "зам, зам" гэж үглэхийг сонсоод зунжин хураа хайрлаж, манай заманцаруудын тарыг таниулсан Тэнгэр хангайдаа баярлана. Эхэндээ ч, осолгүй л замаар яваад байгаа юм шиг, завьтай хөвөөд ч байгаа юм шиг, бартаат замд уралдаад ч байгаа юм шиг санагдахад боож үхэж босч харайх шахдаг байлаа. Одоо тэгвэл замын завхайрлыг олны анхааралд амны зугаа болтол нь аваачсан, хотын шинэ дарга нарыг олон таван үггүй шууд ажилтай болгосон Хурмастдаа гялайж байна.

Тэднүүд эрхбиш "Замын түгжрэлийг бууруулах зарим саналуудыг дэвшүүлээд эхэлсэн байна." Хэрэгжүүлж гэм зэгсэн боломжийн саналууд харагдана. Нийтлэлд дурдсан албадлагын шийдвэрүүдийг гаргах нь зайлшгүй боловч жолооч нарын ухамсар, соёлыг дээшлүүлэх тогтолцоотой болох нь маш чухал гэж болов уу. Цахим өртөө сүлжээн дээр өрнөсөн "Түгжрэл багасгах аргууд", "УБ хотын нийтийн тээвэр" зэрэг хэлэлцүүлгүүдээс олон сайхан саналууд гарч байсны дотор Bayanmunkh Battulga гишүүний доорх саналыг онцолмоор санагдав:

Замын хөдөлгөөны онооны системтэй болох. Санаа нь Японд жолооч бүр 6 оноотой эхэлдэг. Зөрчил бүрт оноо хасагдана, даатгал нь нэмэгдэнэ. Эдийн засагтай нь холбоод өгөхөөр зөрчил багасах болно.

Миний хувьд, нийтийн тээврийн хэрэгслүүдэд эрс шинэчлэл хийхийн сацуу такси компаниудыг сайн дэмжмээр байдаг. Найдваргүй, хамаг мөнгө хуу хамчих шахдаг халтуурны нөхдүүдээс болж олон хүн "хурдхан л хөл дүүжлэх юмтай болох минь" гэж боддогт, тэгээд тэр ёсоор болдогт эргэлзэхгүй байна. Найдвартай таксины олдоцыг нэлээд хэмжээгээр нэмэгдүүлбэл замын хөдөлгөөний ачаалалд эерэг нөлөө үзүүлэх нь гарцаагүй гэж бодном.

Мөн Жаргалсайхан гуай "Зам бол хөгжлийн түлхүүр", "Нийслэл хот-Хөгжлийн чөдөр" зэрэг цуврал нийтлэлүүд бичин хуучин дарга нар буюу зам завхайруулагчдыг тоншин, шинэ дарга нарт "мээсэж" илгээснийг харан толгой дохин сууна.

Нийтлэлч Артанъяан Улаанбаатар–том хогийн сав, том жорлон, бартаат зам хэмээх нийтлэлдээ иймэрхүү зам завхайруулагчдыг нэлээн чанга гөвжээ. Болж болж муу золигнууд! :

Зам дээр гарсан нүхийг нь бирд ч тоолж амжихааргүй их байхад тэхий дунд нь нохойд зориулж хөшөө барьдаг дарга. Харин сонгуулийн уриа нь “илүү ихийг бүтээнэ”. Бодвол илүү олон нүх гаргаад ахиад хэд хэдэн нохойн хөшөө барих гэж байгаа бололтой. Зүй нь золбин нохдыг устгаад замынхаа нүхийг бөглөх ёстой юм. Одоо түүний гэрийн шалыг тэгж нүхэлж өгүүштэй. Тэгээд нэг нохойн хөшөө бариад... . Тэгээд таавчигных нь оронд дандаа ролик унуулаад...

Ер нь замын асуудлыг шийдэхийн тулд эхлээд зам завхайруулагчидтай хатуу хариуцлага тооцдог болох хэрэгтэй. Эдний үүтгэсэн замын эвдрэл, түгжээ иргэд хийгээд улсад маань ямар их хэмжээний хохирол учруулж байгааг тооцохын аргагүй. Замын мөнгө завшихыг асар том гэмт хэрэг гэж үзүүштэй.

Тэгээд дээр нь биднй иргэд бүгдээрээ энэ сэдвээр идэвхтэй хэлэлцүүлэг өрнүүлэн хэлэлцэж, дор бүрнээ санаа тавин, холбогдох хүмүүст нь дуу хоолойгоо хүргэж байх ёстой бизээ.

Цэвэрхэн 00 ба өрсөлдөх чадвар

Манай компани 00-ийн өрөөгөө хажуу хавиргын байгууллагуудтай дундаа ашигладаг байв. Дундынх болохоор амархан бохирдож, хааяа бүр орохын аргагүй болчихно. Японд удсан захирал маань ийм байдлыг тэвчсэнгүй, проперти менежментийг хийдэг компанид хүсэлт тавьснаар давхрынхаа нэг 00-ийг зөвхөн бид ашигладаг болоод нэлээд олон сар болж байна. Одоо 00-ийн өрөө маань цэв цэвэрхэн, тун тухтай.

Захирал маань ингэж ярина: "Хүн амьдралынхаа багагүй цагийг ариун цэврийн өрөөнд өнгөрүүлдэг. Өөрийгөө хөнгөлж, амарч тухлах ёстой газар бохир заваан, сэтгэлд тавгүй байж болохгүй. Би аливаа айл гэр, албан байгууллагыг ариун цэврийнх нь өрөөгөөр дүгнэдэг. 00-ийн өрөөгөө цэвэрлэнэ гэдэг бол компанидаа, гэртээ (ажилдаа амьдралдаа) хандаж буй хандлага юм."

Дээрийн уншсан "Бизнест хэрэгтэй Даншари сэтгэлгээ" номон дээр ч энэ тухай нэг сонирхолтой жишээ бий. Бүгдийг нь санахгүй байгаа ч, Японы эдийн засгийн хямралын үед шинэ хуучин гэлтгүй бүх ажилчид нь 00-ийн өрөөгөө цэвэрлэдэг компани салбарын бусад компаниудын дэргэд хямралгүй үлдсэн тухай гардаг юм.

Тэгвэл саяхан HBR blog-оос "Of Clean Toilets and Competitive Economies" нэртэй нийтлэл олж үзэв. Өнөөгийн өрсөлдөөнт (ямарваа) зах зээлд шинэ бүтээгдэхүүн, шинэ үйлчилгээ гаргах нь бүрнээ хангалтгүй, зах зээлд давуу тал олохын тулд бусдынхаа бодооггүй нарийн ширийн зүйлсийг ч анхаарч, өргөлт өгөх хэрэгтэй гэсэн санаа гаргажээ.

"The question of how to outcompete others in a given market is not only a concern for firms. At a higher level, governments have long understood that their nations are well served by industries that win in the global marketplace—and have pursued forward-looking industrial policies to help them. Recently I asked a high-level Singapore official how Singapore's companies would be able to compete in a world of countries whose companies have greater access to low-cost labor (as in China) and cutting-edge innovation (as in the U.S.). His response was to ask me: "Have you seen our toilets at Changi Airport?" I said that I had, and that they were spotless. He nodded: "That's our competitive advantage."

Хэлэхээс илүү хийх үү? Гадаадаас ирээд хийж бүтээх үү?

Саяхан Цахим өртөө сүлжээгээр хэлэлцүүлэг уншиж суутал тэрхүү сэдэв нь гадаадад ажилладаг хүмүүс улсдаа ирж хийж бүтээх хэрэгтэй, ер нь яриад байх уу? эсвэл хийх үү? гэсэн сэдэв болж хальтирсан байв.

Ярих яах вэ хийх чухал гэдэг дээр би доорх 2 комменттой санал нийллээ.

"Ер нь хүн болгон хийгч, бүтээгч, хэрэгжүүлэгч байх албагүй, зарим хүн зөвхөн ярьдаг, нийгэм болон хүмүүст шинэ санаа хэлдэг, өгдөг байж болно."

"Ярих яахав ээ хийх чухал байна бага ярия гэдэг үзэл сүүлийн үед улсуудад их ажиглагдах боллоо. Аргачгүй биз дээ. Дээдчүүд яриад байхаас хийдэггүйгээс улбаалаад тэсвэр алдсан хүмүүс ингэж байгаа байх Монголын өнөөгийн уур амьсгалд.

Миний хувьд ярих гэдэг маань хийхэд маш чухал шүү. Ялангуяа их үйлсийг эхлүүлэхийн тулд маш их ярьж олон хүний манлайлан дагуулах үндэсний нөлөөтэй манлайлагчид бүр ч их чухал. Том том төслүүд явж байхад communication гэдэг бол дээд зэрэгийн чухал. Communication багадахад аюултай байдагаас ихэдлээ гээд ямар ч аюул дагуулдаггүй олон эрсдлийг зайлуулдаг. Орчин үе чинь угаасаа communication эрин зуун"

Харин гадаадаас ирж эх орондоо хийж бүтээх хэрэгтэй гэдэг дээр Урианхай гуайн хэлсэн "эх орноо хайрлах хайр"-тай хүн бол хаана ч байсан эх орныхоо хөгжилд хувь нэмрээ оруулж байдаг гэдэгт итгэдэг. Гадаадад байгаа ч эх орондоо энд байгаагаас дутахгүй хэрэг болдог олон хүн бий. Тэд ч гэсэн эрт орой хэзээ нэгтээ Монголдоо ирэх л болно. (түүний ярилцлагыг эндээс) :

Европын хүчирхэг эдийн засагтай улс орнуудын дайн байлдаантай үеийнх нь болон энх тайван цагийн хөгжлийн түүхээс надад нэг бодол төрдөг юм. Энэ бодлоо би зөвхөн бодол ч бус теором гэж хэлсэн ч ичихгүй. Хараад байхад улс орнуудын хөгжилд явж явж ганц л нууц байна шүү дээ. Би яахав нууц гэж л хэлж байгаа болохоос биш, үнэндээ бол нууц ч биш, ил нэгэн үнэн юм. Юу гэвэл, эх орондоо хайртай ард түмэнтэй улс л хамгийн түрүүнд хөгжчихсөн байна. Эх орондоо хайртай байна гэдэг бол өөртөө агуу том шаардлагатай, ажил бүтээлийн үүрэг хариуцлагатай амьдрана гэсэн үг! Хил хязгаараа дархан, амгалан байлгах, бурханаас бүтээсэн гоо сайхан хэвээр нь хадгалах, хор урхаггүй ухаалгаар ашиглан амьдралынхаа жаргал болгох, ард түмнээ сайхан амьдруулах түүхэн дурсгалт гавьяа бүтээхийн тулд л хамаг насаа ухамсартайгаар зориулна гэсэн үг. Германы алдарт зохиолч Б. Брехт “Эх орноо хайрладаг чин хайр л аль ч утгаараа баатруудыг төрүүлдэг. Баатрууд төрдөггүй эх орон хамгийн золгүй эх орон” гэж хэлсэн байдаг юм шүү! Айхтар үг шүү. Хэн нэгэн бусдынхаа тусын тулд л амьдарч баатар болно шүү дээ. Тийм биз? Нэг хүний ач тусын их багын хэмжээнээс үл хамааран хариуд нь түмэн хүний түмэн тус өглөг болж ирдэг юм. Зөвхөн өөрийгөө бөөцийлдөг хүн эцэстээ ганцаардал, гутрал, хорсол, бухимдал, үзэн ядалттайгаа амьдарсаар дуусдаг. Хамгийн дотно, хамгийн үнэнч хань нөхөр нь авс л болдог.

Sports I will watch during Olympics

Монголын наадам дуусч "Дэлхийн наадам" Олимп эхэллээ. Бөмбөрцгийн шигшмэл, сор болсон тамирчдыг мөрөөдлөө биелүүлэхийн төлөө хэрхэн хөлсөө урсган тэмцэхийг, ялаад улсынхаа далбааг хийсгэн баярлаж гүйхийг, аз дутаж гунигийн нулимс унагахыг сэтгэл догдлон харах цаг иржээ.

Энэ Олимпоор миний голлож үзэх спортын төрлүүд:

Эрэгтэй сагс

Эмэгтэй воллейбол (заалны)

Ширээний теннис (бүх төрлүүд)

Усанд сэлэлт (ихэнх төрлүүд)

Хөнгөн атлетик (ихэнх төрлүүд)

+

Мэдээж манай монголын тамирчдын оролцох тэмцээнүүд

Шүлэг оролдож бичгийн чадвараа сайжруулах нь (Б.Франклины жишээ)

("Бэнжамин Франклин: Миний намтар" номын хэсгээс)

Хотод байх Жон Коллинс гэдэг өөр нэгэн номонд дуртай хөвгүүнтэй би дотно танилцсан юм. Бид хоёр заримдаа маргалдаж мэтгэлцдэг байсан бөгөөд ингэхдээ өөр өөрийн үндэслэлээ дэвшүүлж, нэгнийхээ буруу гэдгийг батлахаар шамддагсан. Гэвч энэ нь бид хоёрт хүмүүстэй ямар нэг зүйлийн тухай хэлэлцэхэд сөрөг үндэслэл заавал гаргах гэдэг, ингэснээрээ бусдад таагүй сэтгэгдэл төрүүлж, эвгүй уур амьсгал авчирдаг олиггүй зан суулгаж мэдэхээр байв. Тэрхүү муу зан нь аливаа харилцан яриаг хурцатгаж, дургүйцэл жигшил төрүүлэх, тэр байтугай нөхөрлөе гэсэн хүнтэй дайсагнуулах ч чадалтай билээ. Тэр цагаас хойш би хуульчид, их сургуулийнхан хийгээд Эдинбород төрж өсөгчдийг эс тооцвол ухаалаг хүмүүс энэ зуршлаас холуур тойрдгийг ажиглах болсон юм.

Нэгэн удаа, яагаад ч юм бэ, Коллинс бид хоёрын хооронд эмэгтэйчүүдийг сургуульд сургах нь хэр зохистой талаар болон тэдний сурах чадварын талаар мэтгэлцээн өрнөсөн юм. Коллинс эмэгтэйчүүдийг сургуульд явуулах нь зохисгүй, эмэгтэйчүүд угаасаа үүнд тэнцэхгүй гэж мэтгэв. Би асуудлын нөгөө талд зогссон ба сонголтод маань мэтгэлцэхээ бодсон нь ч бас жаахан нөлөөлсөн биз. Тэр намайг бодвол төрөлхийн цэцэн цэлмэг, үгийн сан элбэгтэй, миний санахад заримдаа намайг үндэслэлийнхээ хүчээр биш уран үгийнхээ хүчээр буулгаж авдаг байлаа. Энэ сэдвээр баахан мэтгэлцэж, шийдэлд хүрч чадаагүй бид хоёр нэг хэсэгтээ л уулзах шинжгүйгээр салсан тул би өөрийн үндэслэлүүдээ бичихээр сууж, бичсэнээ хуулж түүнд илгээсэн юм. Коллинс хариу илгээж, би ч дахин захидал бичив. Улмаар аль аль нь гурваас дөрвөн захидал илгээгээд байтал аав минь тэдгээрийг олоод уншчихжээ. Тэгээд намайг дуудаж, асуудлын зөв бурууг ярилгүйгээр миний бичих арга барилын тухай надтай ярилцсан ба намайг хэдий зөв бичгийн дүрэм болон гаргасан үндэслэлээрээ Коллинсыг давж буй ч (би эдгээр чадварыг хэвлэлийн газрынхаа ачаар олж авсан) түүнээ яруу тод илэрхийлэх, дэс дараалалтай бичих зэрэгтээ хол дутуу байгааг хэлж, хэд хэдэн жишээгээр үүнийгээ баталсан юм. Би түүний шүүмж голыг нь олж байгааг ойлгож, түүнээс хойш бичих ур чадвартаа ихээхэн анхаарч, сайжруулахын тулд чармайхаар шийдсэн билээ.

Энэ үед би “Үзэгч”-ийн[1] гуравдугаар ботийг олж үзэв. Би урьд нь тэдгээрийн алийг нь ч олж хараагүй юм. Би тэрхүү ботийг худалдан авч, дахин дахин уншаад ихэд баярласан юмдаг. Хэл найруулга нь үнэхээр сайн юм гэж бодоод ингэж бичдэг болохсон гэж хүсэв. Ингээд би цаас авч, “Үзэгч”-ийн өгүүлбэр бүрээс утга санааг нь эргэн сануулах цөөн битүү үгсийг тэмдэглэж аваад, тэдгээрийг цөөн өдөр далд хийснийхээ дараа гарган ирж, номоо харалгүйгээр тэмдэглэж авсан үгсээ ашиглан толгойд орж ирсэн тохиромжтой үгсээр жинхэнэ эх нь иймэрхүү л байсан болов уу хэмээн өгүүлбэрүүдийг өөрийнхөөрөө дахин бичдэг болсон юм. Үүний дараа би өөрийнхөө “Үзэгч”-ийг жинхэнэ эхтэй нь харьцуулж, хийж буй алдаануудаа олж засдаг боллоо. Ингэж би үгийн сан муутайгаа буюу тохирох үгсийг сонгож хэрэглэхдээ тааруугаа мэдэж авсан бөгөөд үүнээс үүдэн хэрвээ шүлгээ үргэлжлүүлэн бичсээр байсан бол эдгээр дутагдлаа өдийд засчихсан байх байсан даа гэж бодож билээ. Чингэсэн бол ижил утгатай боловч мөрний хэмжээ хийгээд хэмнэл айзамд тохирох өөр урттай, ондоо сонсголонтой үгсийг олж хэрэглэх хэрэгцээ намайг тэргээрийн эрэлд байнга мордоход хүргэж, улмаар тархинд минь хадаж өгснөөр эцэстээ би энэ чадварт туйлын гаргууд болчих байв. Иймээс би зарим нэг үлгэрийг сонгон авч, түүнийгээ шүлгэн хэлбэрт оруулж бичээд, эх зохиолоо мартахуйц хугацаа өнгөрсний дараа мөнөөх шүлэглэлээ дахин хүүрнэсэн хэлбэрт нь оруулж бичих болов. Мөн би заримдаа тэмдэглэж авсан битүү үгсээ сайтар холиод хэдэн долоо хоногийн дараа өгүүлбэрүүдийг гүйцээж, эх зохиолыг санан дахин бичихээсээ өмнө тэдгээрийг зөв дараалалд нь оруулахыг хичээдэг байв. Энэ нь чухамдаа намайг бодол санаагаа цэгцэлж, дараалалд оруулж сургах ёстой байлаа. Дараа нь өөрийн зохиолоо жинхэнэ эхтэй нь харьцуулж, олон алдаагаа олж засдаг байсан агаад заримдаа жинхэнэ эхийнхээ хэл найруулга, логик дарааллыг сайжруулахуйц үг хэллэг, засвар оруулснаа хараад ихэд хөөрч, цаг нь ирэхээр би бичгийн их хүн болох мөрөөдлөө биелүүлж магадгүй юм байна гэж бодох хүртлээ урамшдагсан. Би эдгээр дасгал болон уншлагаа хэвлэлийн газартаа ганцаар байж болох цагуудад буюу шөнө ажлынхаа дараа, өглөө ажлаа эхлэхээс өмнө, мөн Ням гараг бүр хийж, аав маань намайг дэргэдээ байлгах үедээ заавал оролцуулдаг байсан нийтийн мөргөлд очихоос аль болох зайлсхийдэг байлаа. Тэрхүү мөргөлд оролцохыг би нэг үүргээ гэж үзсэн хэвээр байсан авч энэ үүргийг биелүүлэх цаг хугацааны боломж үнэндээ гардаггүй байв.

---

[1] “Үзэгч” нь Англид 1711-1712 оны хооронд хэвлэгдэж байсан өдөр тутмын хэвлэл юм. Үүнийг Жозеф Эдисон, Ричард Стийл нар эрхлэн гаргаж байсан бөгөөд хожим нь долоон боть болгон хэвлэжээ. Орч.

Ажилд ороход тань туслах ном

За ийм нэг ном уншаатахав. Тус номыг шинээр байгуулагдсан "Цахим Өртөө" дээд сургуулийн "Ажил ороход туслах төв" болон ШУТИС-ийн Механик Инженерийн сургуулиас хамтран хэвлүүлсэн юм байна. ЦӨДС-ийн хувьд оюутнуудаа дэмжих зорилгоор гадаадын их дээд сургуулиудын жишгийг барьж дэргэдээ тус төвийг байгуулсан нь Монголын их дээд сургуулиудын хувьд анхных нь аж.

Номонд миний таньдгаас Моннис группын дэд ерөнхийлөгч Д.Сайнбаяр, ЦӨДС-ийн УЗ-ийн дарга М.Тулгат нарын эрхмүүдээс гадна зарим компанийн хүнийн нөөцийн менежерүүд, МИС-ийн багш нар "Өөрийгөө хэрхэн таних вэ?", "Анкет хэрхэн бөглөх вэ?", "Ярилцлага шалгалтад хэрхэн бэлдэх вэ?"-гээс эхлээд "Карьер хөгжүүлэлт", "Шинэ ажилтны мэдэх хэрэгтэй зүйлс" зэрэг цөөнгүй сэдвийн хүрээнд оюутнуудад зөвлөж, өөрсдийнхөө туршлагаас хуваалцжээ.

Дөнгөж төгсөөд буй, төгсөх гэж буй оюутны хувьд бол ёстой иж бүрэн, бэлэн хоол байна лээ. Намайг дөнгөж сургуулиа төгсөхөд иймэрхүү ном байхгүй яав даа гэж бодогдсон. Гэвч ажил дээр гараад тийм их удаагүй болохоор мэдээд авмаар, магадгүй дараа өөр ажилд оръё гэхэд санууштай зүйлс цөөнгүй байгаа харагдсан.

Номонд гарч буй зөвлөгөөнүүд дээр өөрийн бодож явдаг 3 зүйлийг нэмбэл:

1. Манайхан ажилд орохдоо танил тал, гуйлга түйлгэ гэж явах нь элбэг. Зарим тохиолдолд танил тохой татаж, хүн хараар хэлүүлэхгүй бол болдоггүй газар ч байдаг биз. Харин шинэхэн төгсөгч та энэ замыг бүү сонгоорой. Өөрийнхөө чадлаар, ном журмаар нь орвол нэр цэвэр, сэтгэл амар. Хожим хойно нь элдэв шантааж, гоочлоон үгүй. Хүний өөдөөс зоригтой дуугарах болно.

2. Ажилд орохоор хандахдаа та мэдээж эхлээд тухайн компани, байгууллагыг судална. Ингэхдээ жижиг дунд компани бол дарга захирлыг нь, том компани бол өөрийн чинь дээр ажиллах менежерийг юмуу хэлтсийн даргыг болж өгвөл ажиглан тандаарай. Энэ бол юунд ч хүрээгүй байж ямар хүний доор ажиллахаа шилж сонго гэж байгаа юм биш. Жишээлбэл, танд 2 компани ижилхэн таалагдаад алинд нь орохоо шийдэж чадахгүй байна гэж бодъё. Тэгвэл ийм үед боссуудыг нь харьцуулаад үзчихэд гэмгүй.

3. Төгсөөд шууд бие даан бизнес эрхэлнэ гэвэл нухацтай бодоорой. Ядахнаа 1, 2 жил салбарын аль 1 компанид ажиллаж туршлага хуримтлуулбал зөв юм шиг санагддаг. Эргэн тойрны жишээнүүд маань намайг ийм бодолтой болгосон. Гэхдээ шууд бизнес хийгээд амжилт олохыг үгүйсгэхгүй, ийм жишээнүүд бас бий.

Нэмэлт линкүүд:

-Billionnaires' advice fo new college graduates
-25 things young professional must know before 25

Наадам тойрсон бизнесээ гэж...

Наадам тойрсон наймаа бизнес мундахгүй. Энгийн иргэд бол хонь ямаа, хоол хүнсээ овоохон базааж хувцас дээлээ зэхнэ. "Наадмаар мэргэшсэн нөхдүүд" бол хуушуур ундаа, хүүхдийн тоглоом зарахаас аваад наадмын билет шаглах, цаашлаад начны найраа, айрагдсан морьдын арилжаанд оролцоно гээд тоолох аргагүй. Зарим нэг нь зайлшгүй, зарим нэг нь зайлуулмаар бизнесүүд.

Зайлшгүйд нь бол мэдээж хуушуурын худалдаа орно. Нэг найзын маань дүү энэ жил хэдэн найзтайгаа хуушуур зарж байна, найзууд бүгдээр очиж хуушуурдав. Зарах зөвшөөрөл, гурил мах, ширээ сандал, майхан сэлт гээд зардал нь 900,000-1000,000 хавьцаа болж байна гэнэ. Эхний өдрөө оройхон эхлээд бараг сая төгрөгийн орлого хийсэн гэнэ, хоёр дах өдөр нь бол 1,5 сая бараг хийчих биздээ гэж байна. Чадаж байгаа хүнд ашигтай л наймаа.

Бид хэд хуушуурдчихаад Цэнгэлдэх тойрч явтал нэг залуу бөмбөг өшиглүүлж байв. 12, 13 орчим метрийн цаана байршуулсан тор уруу 1 удаа өшиглүүлэхэд 500 төг авч, оруулбал 1000 төг өгдөг юм байна. Азаа нэг үзчихье гэж хорхойссон хүн бол юухан байхав 10-хан секундэд л 500 төгрөг төлнө. За тэгээд үсрээд л 5 хүнээс 1 нь оруулах юм билээ.

Бид хэд ч яахав хэдэн цаасаа тушаачихаад -Энэ чинь харин ёстой зөв бизнесээ олоод авсан нөхөр байна даа, толгой нь ажиллажээ. Бөмбөг өшиглүүлэхэд элдэв зөвшөөрөл сэлт авав л гэж, ямар ч зардалгүй наймаа байна гэцгээсээр одов.

Одоо бодохнээ, 1 хүний бөмбөг цохих хугацааг хамгийн ихдээ 30 сек гэвэл мань хүн 2,5 минутанд багадаа л 5х500-1000=1500 төгрөг, 60 минутанд 36000 төг, 8 цаг зогсоод л 288,000 төгрөгтэй болж бүр нэг башийсан бололтой дог шүү...

Сайхан санаа олжээ, тэр залуу.

Үйлчлүүлэгчийн соёл

(2011.12.24-нд бичсэн)

Саяхан байгууллагынхаа шинэ жилээр захирлынхаа хүнтэй ярилцаж байхыг сонсов:

"Бид үйлчилгээний соёлыг эрхэмлэж, хамгийн сайн үйлчилгээг

үйлчлүүлэгчдэдээ үзүүлэх гэж хичээдэг. Угаасаа ч манайд үйлчил-

гээний соёл гэдгийг нэвтрүүлж эхлээд, үйлчилгээнийхээ чанарт

анхаардаг газрууд цөөнгүй бий боллоо. Гэвч ажиглаад байхад,

ажлаа хийлгэж хийлгэчихээд юмуу хүлээлгэж хүлээлгэчихээд хээвнэг

алга болдог хүмүүс олон, ерөөс үйлчлүүлэгчийн соёл гэдэг зүйл

манайд сайнгүй хэвээрээ байх юм. Энэ уг нь үйлчилгээний соёлоосоо

дутуугүй чухал юм сан"

Нээрээ л үнэн үг. Монголчууд бид сүүлийн үед үйлчилгээний соёл нэхэхдээ

гарамгай болоод байгаа. Харин өөрсдөө хэр соёлтой үйлчлүүлдэг билээ?

гэдгийг дор бүрнээ нэг бодоод үзмээр.

Эдийн засагч Жаргалсайхан: Бүгдээрээ бичицгээе

(or The Quote of the day)

Өчигдөр эдийн засагч Жаргалсайхан гуайн "Та өөрөө эх орныхоо төлөө юу хийж чадах вэ?" номын (Инжинаш хэвлэлийн газар) нээлтээр хальт ороод гарав. Нийтлэлүүдээ эмхтгээд ийм нэртэй ном болгосон юм байна. 30% нь цоо шинэ агуулга гэв үү дээ...

Энэ ёслолын арга хэмжээний талаар "Номын ертөнц" зэрэг номын нэвтрүүлгээр гарах байх. Уг нь бичлэг нь байвал энд тавьчихмаар байна. Нэгэнт байхгүй тул Жаргалсайхан хэлсэн үгээс таалагдсан хэсгээ өөрийнхөө үгээр найруулан буулгая:

Монгол Улс хэтэрхий улстөржсөн байна. Саяын сонгуульд ямар их мөнгө хийсэв...Иргэний нийгэм гэдэг нэг ёсондоо мэдлэгтэй нийгмийг хэлдэг. Мэдлэггүй нийгэм болохоор хүмүүс олноороо улс төр рүү зүтгэж байна. Мэдлэгтэй нийгмийг бий болгоход хэвлэл мэдээлэл чухал боловч миний анзаарснаар Монголд сэтгүүлчдийн дунд хурц өрсөлдөөн үйлчлэх боломжгүй юм байна. Учир нь бүгд л цаагуураа улс төртэй холбоотой, юу ч бичиж байсан ивээн тэтгэгчтэй байж байдаг. Тэгвэл блог, фэйсбүүк, твиттер зэрэг бол маш хүчтэй зэвсэг юм. Ийм нийгмийг бий болгохын тулд бүгдээрээ бичицгээе! Эрүүл нийгэмд иргэн хүн хувийн компанид ажиллаж 3 сая төгрөг авах уу? Төрийн байгууллагад 1 сая төгрөг авах уу? гэдгээ шийдэх болно.

Сайн анхаар, бүү хэт эрхлүүл

Би хүмүүсийг хүүхдээр нь дүгнэх дуртай. Зүй ёсных ч гэж боддог. Хүүхэд нь ойворгон нэгэн бол эх эцэг нь хичнээн сайхан ажил хийдэг, хөрөнгө чинээтэй байгаад миний үнэлэмж буураад ирдэг. Бүтэлгүй хүүхэдтэй хүнийг би лав баян хүн гэхгүй. Харин бусдаас овойж оцойгоод байхгүй ажил төрөл эрхэлдэг ч, энгийн амьдралтай хэдий ч хүүхдүүд нь хүмүүжил сайтай, боловсролтой, ааль зан сайтай бол би тэднийг дажгүй сайн хүмүүс байна даа гэж бодно. Сайхан хүүхэд төрүүлж, зөв зүйтэй өсгөсөн бол тэр яах аргагүй баян хүн. Үртэй хүн жаргаж, үндэстэй мод цэцэглэнэ гэдэг сайн үртэй хүнд л зориулсан үг биз ээ.

10 жилийн минь нэг найз байдаг юм. Манийг бодвол хөрөнгө чинээтэй айлын хүү хэдий ч тэр арвич хямгач, цэвэрч, хүмүүжилтэйг нь яана гээ. Найзыгаа бодох бүр аав ээжийнх нь ухааныг биширдэг юм. Харин, боломжийн амьдралд зүтгэж хүрсэн зарим хүмүүс хүүхэддээ "Өөрийнхөө өмсөж зүүж, идэж ууж байснаас илүүг хүртээнэ" гээд хэт эрхлүүлж орхих юм. Юугаар ч дутаалгүй бүх юмыг нь хангаад өгөхөөр хүнд хүсч тэмүүлэх, зорих зүйл үгүй болчих нь ойлгомжтой шүү дээ. Гэртээ дур зоргоороо өссөн зорилгогүй нөхдүүд нийгэмд ч эрх дураараа байх гээд байх нь гачлантай.

Дундаж давхаргын зарим хүмүүс болохоор хүүхдээ "Бусдын хүүхдээс дутаахгүй юмсан" гэж хуруу хумсаа хугалчих шахна. Хүүхдийнхээ зүйл бүрийн хэрэгцээг хангах гэж есөн шидийг хийнэ. Мөнгөний хойноос гүйгээд хүүхэд нь хэнтэй юу хийж явааг, хичээлдээ ямархуу байгааг анхаарах сөхөөгүй. Гэтэл цаадах нь энэ хооронд "өөрийнхөөрөө" том болчихсон байдаг. Мөнгө хэрэгтэй ч анхаарал халамж илүү чухал гэдгийг зарим хүмүүст ойлгуулах юмсан.

Бизнест хэрэгтэй Даншари сэтгэлгээ

Энэхүү номыг Японы олон компанид ажиллаж байсан Масами Тазаки хэмээх бизнесийн зөвлөх эрхэм бичжээ. Тэрээр Монгол Улсын их сургуульд 2 жил багшилж байсан, ер нь Монголтой их холбоотой хүн. Тиймдээ ч танилцуулан буй энэ номыг Монгол дах гэртээ бичжээ. Нэг үгээр, мах цусанд нь "давчуу зай, дутагдалтай нөхцөлд хамгийн их үнэ цэнийг бий болгох" чанар суусан япон хүний энэ чанарынхаа талаар бичсэн ном гэж ойлгож болно. Заавал бизнесийн салбарт ажилладаг гэлтгүй амьдрах ухаанд суралцахыг хүсдэг хэн бүхэнд бодол сэдэл өгөх энэ ном жижиг дунд компанид ажилладаг надад тун ч сонирхолтой байлаа. Тиймээс өөрийн үнэлэмжээр гол төлөв номынх нь үгээр хураангуйлж энд оруулав. Доор бичсэн зүйлсийг ойлгоход илүү тустай сонирхолтой олон жишээ, фактуудыг та номоос нь үзээрэй.

--------------------------------

Даншари хэмээх 3 ханз үсгийн нийлбэр үг нь "Эд зүйлээ цэгцлэх замаар өөрийгөө таньж, сэтгэл доторх эргэлзээг тайлж амьдралаа таатай болгох" гэсэн утгатай ажээ. Энэ нь зөвхөн гадна талын өөрчлөлт төдийгүй дотоод өөрчлөлт буюу сэтгэл санааны өөрчлөлт юм.

Орчин үеийн хүмүүс бидэнд "эд юмыг гартаа оруулах" нь хялбар болсон бөгөөд хүн хялбар зүйлд толгойгоо ажиллуулдаггүй. Харин авмаар санагдаад авсан зүйлийнхээ хагасыг хая, орхи гэхээр илүү хэцүү байдаг гэнэ.

Даншарийн хамгийн чухал нь орхихдоо биш "ирээдүйд орхихоос өөр аргагүй болох зүйлийг хийхгүй, эхлүүлэхгүй" байхдаа байдаг. Ерөөс даншари сэтгэлгээнээс бизнест санаа авч ашиглууштай зүйл маш их, бизнес ухаантай тун дөт ойр зүйл ажээ.

"Стратеги гэдэг орхихын нэр" гэсэн үг байдаг. Энэ үгийн утга бол хөрөнгө мөнгө, менежментийн нөөц хязгаарлагдмал нөхцөлд ямар нэгэн зүйлд хүрэхийн тулд нөөцийг төвлөрүүлөх хэрэгтэй, төвлөрүүлнэ гэдгийг эсрэгээр хэлбэл "бусад зүйлийг орхихгүй бол болохгүй" гэсэн үг юм.

Тэгэхээр, Даншари бол нэг ёсондоо "одоогийн байдал хамгийн зөв байгаа эсэхийг" үргэлж өөрөөсөө асууж, түүнийхээ хариултыг эрэлхийлэх явдал болно.

Нэгдүгээр бүлэг. Даншарийг хэрэгжүүлснээр бизнес амжилттай явна

Даншарийн 2 төрөл байдаг:

1. Урагшаа даншари - Бизнесийнхээ ирээдүйг бодож, санаачлага гарган "хязгаарлагдмал менежментийн нөөцөө илүү өгөөжтэй бизнес рүү шилжүүлэхийн тулд" хийдэг алхам. Ө.х, аливаа бизнес, бизнесийн чиглэлийг үнэ цэнэтэй байгаа дээр нь зориуд орхих.

2. Ухраа даншари - Аль нэг бизнесээс гарах, үйлдвэрлэлийн аль 1 дамжлагыг зогсоох, борлуулах нутаг дэсвгэр, сүлжээ дэлгүүрээ хаах зэрэг яах ч аргагүй нөхцөл байдалд орсноос болж шийдвэр гаргахыг ийн нэрлэнэ. Үүнд цомхотгол зэрэг орно.

Ер нь хүмүүс бизнесээ өргөтгөх тухай ярих хүн олон байдаг ч юуг орхих, болих талаар ярих хүн цөөн байдаг. Хаяна, орхино гэдэг хэлэхэд амар ч хийхэд хэцүү. Бизнес томорч, аливаа нэг нөөцийг амархан төвлөрүүлдэг болоод ирэхээрээ "компанийн нөөц хязгаарлагдмал" гэдгийг санаж, ямарваа хязгаарлалтгүй болчих нь бий. Хязгаарлалт байхгүй нөхцөлд бүтээлч, стратегич сэтгэлгээ огт төрдөггүй. Том байх тусмаа хаана юуг орхиж, гээхийг харах, даншари хийх хэцүү болдог.

Бизнес явуулж байхад ойчдог нэг занга бол "Нийлүүлэгчийн байр сууринаас харах" гээд байдаг хэвшил юм. "Үйлчлүүлэгдэд өгөх үнэ цэнэ"-ээ нэн түрүүнд бодолгүйгээр "Илүүдсэн хүний нөөцийг ашиглах", юмуу "Зах зээл өснө", "Ийшээ орвол ашиг их олно", "Чадах юм чинь" "Бусад компанитай хийх өрсөлдөөний шаардлагаар" гэсэн шалтгаануудаар бизнес эхлүүлсэн компани үйлчлүүлэгчээ анхнаасаа бодоогүй тул яалт ч үгүй орхих, гарах сонголт хийхээс өөр аргагүй болдог.

Хоёрдугаар бүлэг. Орхиж чадахгүй байх шалтгаан ба шалгуур

Яагаад орхиж чаддаггүй вэ? Хэд хэдэн шалтгаан байдаг.

• Компанийн удирдагч хүн одоогийн компанийн хүрээд байгаа байр байдалд хамаатай шийдвэрүүдэд оролцож ирсэн учраас өөрийгөө үгүйсгэх болчихдог. Энэ нь эцэстээ гадны мэргэжилтэн, удирдагч нарыг авчрахад хүргэдэг ба тэд асуудлыг төвөггүй олж харан зоригтой даншари хийж чаддаг.
• Амжилт олсон өмнөх туршлага, ажилчдаа бодох зэрэг "сэтгэлийн асуудлууд"
• Бизнес эрхлэгчид тогтвортой ашгийг хүсдэг. Тиймээс цогцолжсон бизнес буюу зэрэг зэрэг олон бизнес хийж "ямар нэг юм болоход зориулсан хөрөнгө мөнгө"-тэй байхыг боддог. Гэвч үүнд маш том сул тал бий. Бизнес нэг бүрийнх нь өрсөлдөх чадварт асуудал үүсэх өндөр магадлалтай бөгөөд нэг нь алдагдалтай ажиллаж, нөгөө нь гайгүй ашиг хийхэд "байх л зүйл" гэж боддог. Тэгвэл энэ "харилцан нөхөх" арга хүчтэй байсан бизнесийг сулруулж, сулхан байсан бизнесийг хэрэгцээнээс нь илүү удаа хугацаагаар оршин тогтнох болгочихдог.
• Дээр дурдсанчлан "нийлүүлэгчийн байр сууринаас харах"

Тэгвэл юуг орхиж, юунаас татгалзах, тэгээд юуг сонгох вэ гэдгийг бодоход ямар зүйлийг шалгуур болгох хэрэгтэй вэ?

• ҮЙЛЧЛҮҮЛЭГЧИД ӨГӨХ ШИНЭ ҮНЭ ЦЭНЭ юу вэ гэдгийг эн тэргүүнд бодох.
• Алдагдсан боломжийн зардлыг тооцох
• Үлдээх шалтгаандаа логик тайлбар хийж чадах уу?

Гуравдугаар бүлэг. Өөрсдийн давуу тал, байршлыг тодорхойлох

Ер нь өөрийгөө буруу таниснаас хэрэггүй бизнес эхэлдэг. Зөв бизнес эхлэе гэвэл өөрийгөө зөв таних, байршлаа зөв тодорхойлох болно. Гэвч энэ нь тийм амархан биш.

Mitsukoshi шиг 20 гаруй их дэлгүүрээс нь 3-хан нь тогтмол ашиг оруулж байхад "Бид мерчандайзингаар чадварлаг болохоор" гэж эндүүрч, өөрсдийгөө "Японд номер 1 их дэлгүүр" гэж тодорхойлчихвол эцэстээ тэдэн шиг л ямар нэг том компанид нэгдэхээс аргагүйд хүрнэ.

Даншари бол бизнесийн стратеги: Зах зээлийн орчин (үйлчлүүлэгчийн хэрэгцээ), өрсөлдөгч тал, өөрийн компанийн нөөцөд тулгуурласан өөрийн компанийн өрсөлдөх давуу талыг хамгийн сайн гаргаж чадах байлдааны тактик, тулалдах газраа тодорхойлох нь бизнесийн стратеги юм. Өөрөөр хэлбэл стратеги гэдэг ганцхан байна гэсэн үг биш юм. Өөрийн байр суурь, орчноос хамааран огт өөр байна.

Бизнес дэх даншарид, юуны өмнө өөрийн компани юу хиймээр байгаа болон хаана гол тулааныг хийх вэ гэдгийг шийдэж, бусад хэсгийг орхих гэдэг үндсэн зарчим үйлчилдэг.

Дөрөвдүгээр бүлэг. Даншарийг хэрэгжүүлбэл ажил урагштай явна.

Энэ бүлэгт Бизнесч хүний танилын харилцаа, Бизнесч хүний цаг, Карьер төлөвлөгөө зэргийн талаар болон ажил хэрхэн дааж авах, даалгах тухай нарийн ширийн зүйлс бичжээ. Жишээлбэл, цаг ашиглалтын тухайд зохиогч "Хагас албадлагын байдалд өөрийгөө оруулж өөрөөр хэлбэл 2 дахин их ажил авч байж цаг ашиглаж сурна. Зав зай нь яг таарсан ажил хийгээд бол сайжирна гэж байхгүй."

Мөн, бизнесч хүний зорилгоо биелүүлэхийн тулд дараах 3 чадварыг эзэмших хэрэгтэй гээд нэг бүрийг нь дэлгэрүүлсэн байна:

• Асуудал шийдвэрлэх чадвар
• Мэргэжлийн чадвар
• Суралцах чадвар

Шигтгээ. Японы алдарт зохиолч Шиба Рёотаро Монгол хүнийг "Гайхалтай эдийн шуналгүй" гэж үнэлж байжээ. Нүүдэлчид гэр хэмээх нүүдлийн сууцанд, илүү зүйлгүй аж төрдөг. Нэгэн алдартай архитекторчийн хэлснээр монгол гэр бол дэлхий дээрх хамгийн энгийн бөгөөд ухаалаг шийдэлтэй сууц гэнэ. Амьдрах орчин, нөхцөл нь монгол хүнийг эдийн шуналгүй болгож, шуналгүй монгол хүн хүчтэй байдаг байна. Тэд гэр бүл, байгаль ахуйдаа санаа тавьж, сэтгэлээрээ дүүрэн байх нь аз жаргал гэдгийг мэдэж, танихгүй хүн гэрт нь ирэхд хоол унд өгөн унтуулаад явуулдаг. Хулгай зэлгий байхгүй тул аюулгүй. Одоо тэгвэл тэд ямар болов? Ихэнх нь хотод амьдрах болж, улмаар олон монголчууд шуналын тулам гэхээр болж хувирчээ. Эдийн зүйлийг хуримтлуулъя гэх бодолтой байдаг болж, байхгүй бол атаархаж, эд зүйлд бүхнээ зориулдаг. Энэ нь байнга сөрөг бодлын эх үүсвэр болдог.

Хотжихоор ихэнх монголчууд шуналтай болчихдогийн учир нь нүүдэлчин монголчуудад хэзээд хоол унд нь бэлэн байдаг, Япон зэрэг ургацаа хүлээдэг тариачин үндэстнийг бодвол хөдөлмөрлөснөөс хойш ашиг шимийг нь хүртэх хүртэлх хугацаа тун богино болохоор "яаж ийгээд болно доо " гэсэн өөдрөг үзлийнх аж.

Энэхүү өөдрөг үзэл, эдийн шунал 2 нэгдэхээр юу болох вэ? Хэрээ мэдэхгүй хэрэглэх болдог аж. "Ердийн япон хүн жилийн орлого нь 5 сая иен байлаа ч 5 саяын машин авч унахгүй биз дээ? Монгол хүн бол 5 саяын орлоготой бол дээр нь зээл тавьж байгаад 7 саяын машин худалдаж авахыг бодно" Энэ бол япон, монгол хүний ялгааг сайн мэдэх монгол хүний үг юм.

Т.Жефферсоноос хуралд хэрхэн бэлдэх талаар суралцах нь

Томас Жефферсон хуралд хэрхэн амжилттай бэлдэж, өөрийн санаа бодлыг бусдаар хэрхэн дэмжүүлэх талаар бидэнд бэлээхэн сургаад өгчээ. Доорх түүхийг Thomas Jefferson, Jefferson and His Time номоос авав:

Виржиниагийн Их Сургуулийг үндэслэн байгуулах санааг мань хүн анх сэдсэн хэдий ч тус байгууллагын удирдах зөвлөлд өөр өөрийн гэсэн ашиг сонирхол, төлөвлөгөө бүхий олон төрлийн хүмүүс багтан байр сууриа эзлэхийг хичээж байв.

Тэднийг асуудлуудыг цэгцлэн шийдэхээр анх удаагаа хуралдахад Жефферсон архитекторын зургууд, барилгын болон үйл ажиллагааны нарийвчилсан төсөв, санал болгох сургалтын хөтөлбөр хийгээд Европоос зээлдмээр байгаа тэнхим факультетийнхаа нэрсийг хүртэл нямбай гэгч нь бэлдсэн байв. Хурал дээр түүн шиг сайн бэлтгэлтэй хүн байгаагүй болохоор ирэгсэд Жефферсоны буулгасан дүр зургийг дагахаас аргагүйд хүрч, улмаар Виржиниагийн Их Сургууль голчлон түүний төлөвлөгөө ёсоор байгуулагджээ.

Эцэстээ төлөвлөснөөс нь хамаагүй их төсвөөр барилга баригдсан, ерөөс түүний гаргасан олон олон санаа янз бүрийн шалтгаанаар хэрэгжээгүй хэдий ч хуралдаж байх үес Жефферсон энэ бүхнийг сайн мэдэж байсан биз ээ. Дээрх байдлаар маш сайн бэлтгэлтэй орсон нь түүний стратеги байж. Хурал дээр маш бодитой, далайцтай сайтар бэлдсэн санал дэвшүүлмэгц бусад нь үүнд ердөө л нэмэлт өөрчлөлт санал болгох үүрэгтэй болсон бөгөөд ингэснээр явж явж төслийн (буюу ажлын) ерөнхий хэлбэр, чиг баримжаа, цаашлаад төлөвлөгөө зэрэг нь түүний хүссэнээр гарч ирсэн аж.