Нохойн дуу ойртсоор

Олон сарын хөдөлмөр болох орчуулгын ном маань хэвлэгдэх дөхөж л байна даа. Өнөөдөр редактор маань засаж дуусгасан гэнэ. Үүнтэй зэрэгцэн Фэйсбүүк дээр номынхоо Та өөрөө старт-ап компани  гэсэн пэйжийг нээгээтэхлээ. Орж like дараад номтой холбоотой мэдээлэл авахын зэрэгцээ ФБ найзууддаа түгээн дэмжээрэй. Хэрэгцээтэй линк/нийтлэлийг хуваалцах нь танаас их зүйл шаардахгүй хэрнээ цаад хүндээ үнэ цэнтэй байдаг гэж энэ номд бичсэн байдаг юм билээ:) Удахгүй номын зарим хэсгээс блогтоо оруулах болно оо.

My YLP Journey

Анх Тэрэлжид очоод багт хуваагдсан нь

Одоогоос нэг жилийн өмнө өдийд Зориг сангийн Залуу Манлайлал Хөтөлбөрт (Young Leadership Program-YLP) тэнцчих санаатай эсээгээ бичээд сууж байжээ. YLP маань 11 дэх жилийн элсэлтээ зарласныг хараад сонирхож буй хүмүүст тус хөтөлбөр 8 сарын хугацаанд ямархуу байдлаар үргэлжилдэг тухай танилцуулж, сэтгэгдлээ хуваалцъя гэж бодлоо.

Анх найзаасаа зарыг нь дуулаад хэрэндээ их л бэлдэж өргөдлөө өгч байлаа. Тэнцсэн хариу аваад, анхны өдөр Зориг сан дээр цуглахад сангийн залуухан захирал Г.Бадруун угтаж, бидэнд хөтөлбөрийн талаар танилцуулав. Анги маань төрөл бүрийн салбарт харилцан адилгүй ажил эрхэлдэг 22 шижигнэсэн залуугаас бүрджээ. Ингээд тэр өдөртөө бүгд Тэрэлж рүү зугаалан хоорондоо танилцаж, хөтөлбөрийг үүсгэн байгуулагч Уолт Жэнкинсээс манлайллын талаар "номын дуу" сонсов.  Хөтөлбөрийн зохицуулагч маань Германд сургуулиа төгсөж ирээд Зориг санд ороод удаагүй байсан, мөн Young Leadership Program Europe 2010-т оролцож явсан Түвшинзаяа байлаа. 

МАН-ын н.б.дарга Цогтбаатар гуайг яриулаад л бмаар бв

Ингээд бид 4 дэх өдөр болгоны орой 18.30 цагаас сангийн байранд цуглаж, салбар бүрийн тэргүүний судлаач, мэргэжилтнүүдтэй уулздаг боллоо. Анхны зочин маань Зориг агсны анд Энхбаяр байв. Түүний яриа их сонирхолтой байсан тул би тэмдэглэснээ ийн оруулж байсан билээ. 

Хөтөлбөр эхлээд нэг их удалгүй Halloween-ий баярыг өргөн тэмдэглэдэг уламжлалтай аж. Бүгдээрээ багт хуваагдан мэндчилгээ дэвшүүлэхээр болж, багийн дарга нар нь зохион байгуулах комиссыг бүрдүүлсэн нь бидний анхны багийн ажил болов. EFP буюу Байгаль орчны манлайлагч хөтөлбөрийн залуустай хамтран зохион байгуулсан баяр маань ч сайхан болж, үе тэнгийн залуус хөгжилдөн цэнгэж, улам дотно танилцгаасан. Мэндчилгээгээ бэлдэх гээд Монголын уран зургийн галлерейн өрөөнд Addams Family-гийн нэг үзэгдэл дээр дуу оруулан инээлдэж байснаа тодхон санаж байна.

Halloween-аар манай Addams Family

Оюун сайд, Тэмүүжин сайд, Стратегийн хүрээлэнгийн захирал Ганбат, Үндэсний хөгжил, шинэтгэлийн хорооны дарга асан Хашчулуун зэрэг зочидтой уулзаад байтал шинэ жил ч болов. Хамгийн гоё баяраа мэдээж хамгийн сайхнаар тэмдэглэлгүй яахав. Манай шинэ жилд 2012 оны шилдэг залуу бизнесмэнээр тодорсон, Ньюком группын гүйцэтгэх захирал асан Бямбасайхан уригдан ирж, бидэнтэй манлайллын талаар санаа бодол, туршлагаа хуваалцав. Харин бид манлайллын жишээнүүдээр жүжиг тоглож, миний бие Сүхбаатар жанжны дүрд хувиран бантагнуулсан санагдана :) Бас болоогүй ээ, эрэгтэй эмэгтэй хосолдог тэмцээнд нь орчихсон л явсан. Ер нь би юун төлөө ийм нэртэй хөтөлбөрт оролцоо билээ, бас нүүр хагарах боломж юм гэж, аливаа зүйлээс хойш суухыг ер бодоогүй.

Төслийн маань үзэсгэлэнгийн нээлтэнд олон хүн ирэв.

Он гараад удалгүй хөтөлбөрийн маань нэг чухал хэсэг болох төсөл хэрэгжүүлэх цаг боллоо. Бид 3 багт хуваагдсан бөгөөд миний орсон баг "Солонгон бийр" хэмээх хөгжлийн бэрхшээлтэй хүүхдүүдэд дүрслэх урлагаар дамжуулан өөрсдийгөө илэрхийлэх боломжийг олгох зорилготой төслөө эхлүүлэв. YLP-гийн эхний 8 ангийг төгсгөсөн, хөтөлбөрийн "нэвтэрхий толь," Канад сангийн зөвлөх Билигээ эгч маань төсөл яаж хэрэгжүүлэх талаар бидэнд зааж, "төслөөр хоолоо олдог" сангийнхан маань ч тусалж дэмжсээр бид төслийнхөө санхүүжилтыг өөрсдөө босгон, 3 сарын хугацаанд хэрэгжүүлж, хүүхдүүдийнхээ бүтээлүүдээр ил захидал хэвлүүлж, Хаан Банкинд байрлах Улаан гэр галлерейд тайлан үзэсгэлэнгээ амжилттай гаргасан билээ. Бидний хэрэгжүүлсэн community development project буюу нийгмийн хөгжлийн төсөл нь цөөн хүн ч гэсэн нийгэмд эерэг өөрчлөлтийг авчрах чадалтай байдгийг харуулах, бусдыг уриалах зорилготой, аливаа асуудлыг дээрээс нь биш, хүмүүсийн өөрсдийнх нь оролцоотойгоор, дэргэдээс нь шийдвэрлэхийг хичээдгээрээ онцлогтой.

Оюутолгой уурхай дээр. 2013 оны 4 сар

Энэ завсар OT-г бүх талаас нь судалсан гэхэд болно. Монголын ирээдүйд чухал нөлөө үзүүлэх учиртай энэ том уурхайн эргэн тойронд юу болоод байна, гэрээ нь яаж хийгдэв, цааш хэрхэн ёстой вэ зэрэг асуултад хариулт авахаар нэг талаас Ганбаатар гишүүн, нөгөө талаас OT Watch ТББ-ын Сүхгэрэл эгчийг урин, мэтгэгч талууд юу ярьж байгааг сонсож, хэлэлцүүлэг өрнүүлж байлаа. Мөн Өмнөговь дахь Оюутолгойн уурхай руу EFP-гийнхэнтэй хамт онгоц хөлөглөн нисч, тэр том уурхайтай төдийгүй Ханбогд сумтай танилцчихаад буцсан нь ховор олдох сайхан боломж байв. Яриа хийсэн бусад зочид маань ч Оюутолгойн талаар санал бодлоо бидэнтэй харамгүй хуваалцаж байсан болохоор сүүлдээ бид бүгд энэ асуудалд санаа тавьж, юу болж байгаа талаар их сонирхдог болсон.

Мөн хөтөлбөрийн маань чухал хэсэг Монголын Эдийн Засгийн Форум 2013-ыг дурдахгүй өнгөрч боломгүй. 2 өдөр зохион байгуулалтын ажилд нь тусалж, 2 өдөр форумд оролцсон талаараа би ийн бичиж байв. 

Мэдээж бүх юм албан байдлаар явагдвал сонирхолгүй. Чөлөөтэй, инээж наргисан үедээ л залуучууд улам дотно болдог хойно, янз бүрийн шалтгаан гаргаж уулзалдах их сайхан. Нэг удаа юунаас ч тарлаа даа, дараа нь үргэлжлүүлж, нэлээд хэдүүлээ Түвшөөгийнд очин нэг шил юм эд бад хийнгээ дурлалын тухай яриад суучихснаа санаж байна. Бас мань хүний санаачилгаар хагас сайны орой виногоор даруулан хэд хэдэн кино үзсэн дээ.

Ийнхүү 8 сарын хугацаанд бид салбар салбарын 20 орчим эксперттэй уулзаж, Монголын эдийн засгийн форумд оролцож, Оюутолгой, Цэвэрлэх байгууламж, Изинис Эйрвэйз, Улсын дуурь бүжгийн эрдмийн театр зэрэг газраар зочилсны эцэст хөтөлбөрийнхөө төгсгөлд ирэв. Анх өргөдөл өгсөн 170, 180 гаруй залуусаас шалгарч орчихоод, бусдын итгэл, цаг зав, хөрөнгө мөнгийг гарздахгүй юм сан гэж, аль болох ихийг сурах сан гэж миний бие хэрэндээ л хичээсэн. Иймдээ ч дуурь үзэж чадаагүйг эс тооцвол бүх уулзалт, семинар, аялалд (field trip) хамрагджээ.

Ойн хүлээн авалт. Маш хөгжилтэй зүйл болсон бололтой

Манайхан бас их азтай. YLP-гийн 10 дах төгсөлтийнхөн болж, том ойн гол баатрууд болчихдог. Монголдоо анхдагч болох YLP маань 10 жилийн хугацаанд 200 орчим залуу мэргэжилтнийг төгсгөжээ. Ингээд манай төгсөлтийг хөтөлбөрийн 10 жилийн ойн арга хэмжээтэй давхцуулан хийв. Зургаан сарын тэр нэг өдөр төгсөгчид бүгдээрээ Хаан банкны зааланд цуглан, хүндэт зочид маань үг хэлж, Төгсөгчдийн холбооны өмнөх удирдлага тайлангаа тавьж, ээлжит сонгуулиа хийсэн юм. Төгсөлт бүрээс нэг хүн удирдах зөвлөлд орох ёстой тул ангийнхан маань намайг дэмжиж оруулав. Орой нь бүх төгсөгчдөд зориулсан хүлээн авалт болж, манай ангийнхан төгсөлтийн гэрчилгээгээ гардан, төслийнхөө үр дүнг сонссон билээ. Манай төсөл 1-р байрт шалгаран баяр дээр бөөн баяр. Хэдий төсөл хэрэгжүүлэхэд ялагч, ялагдагч гэж байхгүй ч ингэж шалгаруулна гэсэн нь бидний хурцлах гэсэн нэг арга байсан биз ээ. За тэгээд A Sound ирж тоглон, YLP 7-ийн Ариука, YLP 9-ийн Энхзаяа, Пагмаа нар ая дуугаа өргөж, YLP 7-гийнхний зохиосон дуун дээр дурсамжийн презентаци үзэн, дуур хуур, бүжиг наадмаа үргэлжлүүлсэн.

Ийнхүү бид Залуу Манлайлагч Хөтөлбөрийн Төгсөгчдийн Холбоо гэх өнөр гэр бүлд албан ёсоор отголж, цааш улам өргөжих залуу мэргэжилтнүүдийн сүлжээнд нэгдэв. Тус арга хэмжээнээс хойш удирдах зөвлөлийн үйл ажиллагаа идэвхжиж, энэхүү сүлжээг гишүүддээ ихээхэн үр өгөөжтэй байлгах төлөвлөгөө гарган, энэ 9 сараас эхлэн сар бүр 2 ажил зохиохоор болоод байгаа юм.

Энэ бүхний эцэст надаас "YLP чамд үнэ цэнтэй ямар зүйл юу өгсөн бэ?" гэж асуувал би залуу насны сайхан дурсамж, ижил санаа зорилготой найзуудыг өгсөн гэж хэлнэ ээ.

Дуу хуураар үдсэн нь

Ажлынхантайгаа  5 цаг "хага" караокэдчихоод ирэв. Хоолой гэж хошного, бас халамцуу л байна. Унтахаасаа өмнө блогдмоор санагдав.

Монголчууд дуучин ард түмэн юм аа. Үүнийг би караокэ орох тоолондоо, хол замд автобусанд явах бүртээ мэдэрдэг. Үнэндээ сайн дуулж чаддаггүй хүний хувьд энэ бол солгой хоолойгоороо орилох том завшаан юм. Хэн ч чамайг муухай дууллаа гэж шүүхгүй, дээр нь түрээд явчих зөндөө хүмүүс байгаа. Караокэнд хэн нэгэн ойрд сонсоогүй дуртайг дууг чинь сонгох, эсвэл чиний ор тас мэдэхгүй гоё дууг сонгон дуулах, гэнэт хэн нэгэн  өөрийг нь дуулна гэж огт төсөөлөхөөргүй дууг сэвэлзтэл дуулах зэрэг нь үнэхээр сайхан байдаг. Үе үе хүмүүстэй караокэдэхэд чамаас бусад нь дуучин юм шиг санагдах нь ч бий.

Найранд гурван дуутай, наадамд гурван даваатай байна гэдэг шиг сайн давтаж байгаад "үнэн хашраадаг" цайны ганц хоёр дуутай болъё гэж би караокэнд дууны ном эргүүлж суух бүртээ боддог ч бахь л байдгаараа байх юм. Сайн дуулдаггүй байлаа ч хаа газар нүүр тахалж, "найрын дугараа өнгөрөөх" иймэрхүү ганц нэг дуутай байх зүгээр санагддаг. Байгууллагад шинээр орсон юм уу шинэ хүмүүстэй танилцсан хүний хувьд караокэд час хийсэн ганц дуу дуулаад л өөрийгөө албан байдлаар таниулахаас илүү танилцуулчихдаг тохиолдлууд байдаг даа.... Өнөөдрийн хувьд эрэл хайгуул болж болж Сийлэгмаагийн "Хүн хүндээ хайртай явъя"-г л гоцлох шив.

Өнөөдрийн үйл явдлаас өөр нэг тэмдэглүүштэй зүйл бол бусдадаа хүндлэгдсэн ажилтан гэж ямар байдгийг харсан минь байв. Шоуддаг шалтгаан нь манайх компанийн ууган, шилдэг ажилтнаа карьерын шинэ замд үдсэн явдал байлаа. Ялангуяа, түүнд бүгд нэг нэгээрээ хундага барьж, сэтгэлийн үгээ хэлэхэд бахармаар байв. Тэр олон сайшаал дундаас нэг нь "Манай Соко магтаалд хөөрдөггүй, загнахад урвайдаггүй. Чигээрээ тогтвортой үргэлжлүүлж чаддаг. Энэ чанар одоогийн залуус дунд ховордсон юм шиг санагддаг" гэснийг онцолмоор санагдлаа. Ийм хүн ажлаасаа хүндтэй, ерөөлтэй гардаг юм байна. Захирал маань хэлж байна лээ: Ажил дээрээ хүнийг хайрлана гэдэг их сайхан зүйл юм аа гэж.

Ажлынхны маань хувьд хөгжилтэй, бас хөнгөн гунигтай өдөр ийнхүү өнгөрлөө. Цаг 04:30.

The Start-Up of YOU: Rediscovering the Entrepreneurial Spirit in All of Us

Удахгүй монгол хэлээр гарах гэж буй The Start-Up of You номын трэйлер